Body w kawie, czym tak naprawdę jest? Bariści często o nim mówią, uznając je za kluczowy element doświadczenia smakowego, który definiuje charakter naparu. Ale czy naprawdę wiemy, czym jest? Dlaczego niektóre kawy mają go więcej niż inne? I jak możemy wypalać ziarna lub parzyć kawę, aby podkreślić tę cechę?

Gdy mówimy o „body” kawy, nie chodzi nam o jej wagę czy gęstość, lecz o subtelne wrażenie, które kawa pozostawia w ustach. Body to właśnie to, co odróżnia wyjątkowe espresso od zwykłej kawy parzonej. W świecie kawy speciality każdy szczegół jest istotny, a body definiuje całe doświadczenie picia kawy.

W kawie, “body” oznacza postrzeganie masy, lepkości i tekstury, które odczuwamy na języku. Różni się to w zależności od kawy – od delikatnej gładkości po bogatą kremowość. To ważne dla smakoszy, ponieważ ma to duży wpływ na sensoryczną jakość naparu. Zarówno metoda przygotowania, jak i rodzaj ziaren mają wpływ na to, jak body jest odczuwane.

Aby jeszcze lepiej zrozumieć, czym jest 'body’ w kawie, wyobraźmy sobie różnicę pomiędzy piciem wody a kefirem. Pomijając smak, skupiamy się tylko na gęstości, teksturze i sposobie, w jaki płyn rozlewa się po kubkach smakowych. Woda, będąca cieńsza i lżejsza, szybko przepływa przez usta, pozostawiając niewielkie wrażenie. Z kolei kefir, gęstszy i kremowy, wolniej przemieszcza się w ustach, dając bogatsze i bardziej wyraziste doświadczenie. Podobnie jest w przypadku kawy: te o niższym body przypominają wrażenia wody, są lżejsze i mniej intensywne, podczas gdy kawy o wyższym body są jak kefir – pełniejsze, gęstsze i zdecydowanie bardziej zauważalne w ustach.

To tajemnicze określenie to istotny element fascynacji kawą, aby zrozumieć body w swojej filiżance, warto zwrócić więc uwagę na teksturę i wagę kawy. Lekkie, wodniste napary mają niskie body, podczas gdy gęste i kremowe mają body wysokie. Rozpoznanie tego pozwala lepiej docenić różnorodność kaw i ich unikalne cechy, takie jak espresso z intensywnym body w porównaniu do delikatniejszej kawy filtrowanej. Pozwala to również na dostrzeżenie różnic między kawami z różnych regionów świata.

Skąd to się bierze? Trzy kluczowe czynniki

Zastanówmy się, co kształtuje body kawy, co sprawia, że jest ono tak różnorodne i fascynujące. Trzy główne czynniki mają tu decydujące znaczenie, a są nimi: rodzaj ziaren, stopień palenia, oraz metoda przygotowania.

Zacznijmy od najprostszych rzeczy. Na body ma wpływ już sam rodzaj ziarna. Arabica, subtelniejsza i pełna aromatu, ma zwykle lżejsze 'body’ niż robusta, która jest mocniejsza i intensywniejsza.

Stopień palenia ziaren to kolejny kluczowy element. Jasne palenie pozwala zachować więcej naturalnych cech ziaren, w tym wyższą zawartość kwasów tłuszczowych, co często skutkuje lżejszym body. Z drugiej strony, ciemne palenie podkreśla smak, zmniejszając zawartość niektórych kwasów tłuszczowych, co może nadać kawie pełniejsze body.

Metoda przygotowania również odgrywa swoją rolę. Dłuższy kontakt wody z kawą, jak w przypadku french press, zwykle daje kawę o pełniejszym body. Natomiast metody szybsze, takie jak espresso, mogą koncentrować smaki, tworząc wrażenie pełniejszego body, mimo krótszego czasu ekstrakcji.

Przykładem może być kawa speciality z Etiopii, jasno palona i przygotowana w dripie, która będzie miała lżejsze body niż ciemno palona robusta z Wietnamu, przygotowana w ekspresie ciśnieniowym. Ta różnorodność ukazuje, jak te trzy czynniki wpływają na ostateczny profil sensoryczny kawy.

W profesjonalnej degustacji kawy tzw. cuppingu, body jest jednym z kluczowych elementów oceny. Dla ekspertów i baristów jest to ważny wskaźnik jakości i unikalności kaw speciality. Body wnosi do wrażeń sensorycznych, łącząc się z aromatem i smakiem, aby stworzyć pełny profil sensoryczny kawy. Na konkursach i zawodach baristów, body kawy jest dokładnie analizowane. Jego obecność, intensywność i harmonia z innymi cechami sensorycznymi mogą zaważyć na ostatecznej ocenie naparu.

Kawa pod mikroskopem 

Przyjrzyjmy się body kawy pod mikroskopem, wnikając w chemiczne tajemnice. Body na tym poziomie to złożone zjawisko, będące wynikiem interakcji różnorodnych związków chemicznych, takich jak kwasy tłuszczowe, melanoidyny (odpowiedzialne w  kawie za brązowy kolor i korzenno-czekoladowy smak) i białka. Te składniki tworzą w kawie wrażenie gęstości, lepkości i pełności, które odczuwamy w ustach. Melanoidyny, formujące się w trakcie procesu palenia, nadają kawie bogatego, głębokiego charakteru, a białka i kwasy tłuszczowe wzmacniają wrażenie 'body’, szczególnie w kawach bogatych w te składniki.

Zawartość kwasów tłuszczowych ma również znaczący wpływ na body kawy. Różne typy i stężenia kwasów, takich jak kwas linolowy czy oleinowy, bezpośrednio wpływają na odczucie body. Większa zawartość tych kwasów może skutkować bogatszym, pełniejszym body, podczas gdy mniejsze stężenia przyczyniają się do lżejszego, bardziej wodnistego odczucia. Zależnie od metody palenia i pochodzenia ziaren, kawy mogą mieć różne profile kwasów tłuszczowych, co wpływa na ich ostateczne body.

Jak wybrać idealną kawę pod tym względem?

Wybór kawy z odpowiednim body to kwestia gustu i preferencji. Jeśli cenisz sobie kawę o pełniejszym body, poszukaj ciemno palonych ziaren, na przykład z Ameryki Południowej. Metody takie jak espresso czy french press sprzyjają uzyskaniu bogatszego body. Dla miłośników lżejszej wersji, polecam jasno palone ziarna, na przykład z Etiopii, przygotowane metodą przelewową.

Z perspektywy pracy w kawiarni mogę powiedzieć, że kawy o pełniejszym 'body’ pięknie łączą się z cięższymi deserami, jak np. czekoladowe ciasta typu brownie. Z kolei kawy o lżejszym body są idealne do delikatniejszych smaków, jak jasne ciasta owocowe czy lekkie śniadania. 

Podsumowując body w kawie, jak już odkryliśmy, to coś znacznie więcej niż tylko techniczny termin – to podróż przez rozmaite smaki i doznania. Zaparz swoją idealną kawę i daj się porwać opowieści, jaką snuje jej body. Pijąc kawę spróbuj odpowiedzieć sobie na pytania: jakie jest jej body, co na to wpłynęło? jak body łączy się z aromatem i smakiem? jakie jest ogólne Twoje odczucie na temat tego naparu? Pamiętaj, że to nie tylko część doświadczenia sensorycznego, to klucz do głębszego zrozumienia i docenienia tego, co czyni kawę tak wyjątkową.