Spienianie mleka może wydawać się trudne. Zwłaszcza jeśli chcemy mleko napowietrzyć w warunkach domowych. Jak dobrze spienić mleko? Z pomocą przychodzi kilka urządzeń – wytrychów do mlecznego świata kawy, dostępnych dla każdego i przy tym bardzo prostych w użyciu. Razem z kawiarką mogą stworzyć zestaw idealny dla domowego miłośnika kaw „białych”. Jak więc spienić mleko do kawy – zarówno do latte art, jak i tak klasycznie, bez tworzenia wzroków?
Spienianie mleka spieniaczem – z czym to zjeść?
Mleko, żeby dobrze połączyło się z kawą tworząc aksamitną kompozycję, którą znamy pod postacią chociażby cappuccino, latte czy flat white, trzeba najpierw spienić. Jak spienić mleko w domowych warunkach? Można do tego wykorzystać m.in.: spieniacz ręczny, dyszę z ekspresu ciśnieniowego, praskę francuską (na bazie french pressu powstały nawet urządzenia dedykowane tylko spienianiu mleka) czy spieniacz elektryczny – któremu bliżej przyjrzymy się w tym artykule. Dla satysfakcjonujących efektów warto zwrócić uwagę również na zawartość białka w mleku – najczęściej wystarczająca jego ilość do uzyskania napowietrzonej tekstury znajduje się w mlekach 3,2% i z takiego polecam korzystać, gdy chcemy połączyć je z kawą uzyskaną np. z ekspresu albo z kawiarki.
Czym jest spienianie mleka? W jakiej temperaturze mleko się spienia?
Spienianie mleka to wprowadzenie powietrza, przy często jednoczesnym podgrzewaniu mleka do temp. 60-70°C, aby zyskało ono jogurtową konsystencję, która idealnie paruje się z kawą. Należy zwrócić tutaj uwagę na to, aby nie przekroczyć tej temperatury – zbyt mocno podgrzane mleko stanie się niesmaczne, utworzy się na jego powierzchni kożuch, a aromatem przypomina przypaloną jajecznicę. Dzieje się tak dlatego, że w temperaturze powyżej 70°C mleko zmienia swój skład chemiczny ze względu na zmianę struktury białka. A jak spienianie mleka wygląda w praktyce?
Różne sposoby na spienianie mleka w domu
Spienianie mleka za pomocą elektrycznego spieniacza ręcznego – jak go używać?
Najtańsze wydaje się skorzystanie z elektrycznego spieniacza w wersji ręcznej. Jak używać takiego spieniacza? W tym przypadku konieczne jest wcześniejsze podgrzanie mleka, np. w mikrofalówce, do temperatury ok. 60°C. Podgrzanie mleka w mikrofali zajęło mi ok. 45 sekund (dużo zależy od mocy urządzenia, ja użyłem 150 ml mleka o temperaturze pokojowej, 20°C), a spienianie potrwało dodatkową minutę. Tak więc, w niecałe 2 minuty otrzymujemy gotowe mleko. Konieczna jest jednak kontrola temperatury przy podgrzewaniu mleka. Samo spienianie wymaga od nas odpowiedniej techniki – należy spieniacz trzymać blisko dna dzbanka do spieniania mleka, aby utworzył się wir. Tak przygotowane mleko umożliwia tworzenie wzorów latte art na powierzchni kawy.
Spienianie mleka za pomocą french press’u
Kolejnym sposobem na to, jak „ubić” mleko do kawy jest użycie french pressu, tzw. praski francuskiej, którą wykorzystuje się również do parzenia kawy. Jak spienić mleko w ten sposób? Mleko podgrzewamy znowu do 60°C – za pomocą mikrofali lub na płycie kuchennej. Następnie przelewamy do zbiornika i spieniamy poruszając tłokiem góra-dół. Po około 90 sekundach otrzymujemy bardzo dobrze spienione mleko, jego konsystencja jest bardzo kremowa i równomiernie gładka. Spienianie mleka french pressem jest proste i nie wymaga stosowania skomplikowanej techniki. Czas potrzebny na przygotowanie mleka wyniósł, wraz z jego podgrzaniem, 2 minuty i 15 sekund. Tak spienione mleko nadaje się do prób tworzenia latte artów na powierzchni kawy.
Spienianie mleka dyszą ekspresu
Trzeci sposób na spienienie mleka do naszego flat white, cappuccino czy latte to użycie domowego ekspresu. Niektóre z nich posiadają proste dysze do spieniania mleka, które umożliwiają uzyskanie jogurtowej konsystencji. Jak zrobić piankę z mleka, wykorzystując dyszę? Temperaturę mleka należy kontrolować ręką bądź specjalnym termometrem. Konieczne jest stosowanie odpowiedniej techniki i poziomu zanurzenia dyszy, żeby uzyskać odpowiednią konsystencję mleka. Czas jednoczesnego podgrzania i spienienia mleka wyniósł 33 sekundy. Ten sposób wymaga jednak wiedzy, techniki i… trochę nauki metodą prób i błędów, gdzie tych drugich, zwłaszcza na początku, jest zdecydowanie więcej.
Spienianie mleka elektrycznym spieniaczem Bialetti
Czwartym sposobem na to, jak „ubić” mleko do kawy, jest skorzystanie z testowanego przez nas spieniacza Bialetti. Jak on wypada w tym zestawieniu? Jak dobrze spienić mleko z jego pomocą? Nie wymaga to zastosowania odpowiedniej techniki. Wkładamy do środka nakładkę odpowiadającą wybranemu trybowi pracy i włączamy urządzenie. Tyle. Po przygotowaniu wybranej ilości mleka urządzenie wyłączy się. Uzyskane mleko ma idealną temperaturę do łączenia go z kawą (dzięki wbudowanemu termostatowi), jest słodkie w smaku, a konsystencją przypomina to odpowiednie do włoskiego cappuccino czy latte macchiato. Z drugiej strony mleko jest zbyt mocno spienione, aby nadawało się do stworzenia wzorków latte art. Jest jednak na to sposób! Jeśli zależy nam na wykorzystaniu mleka do latte art, to należy po spienieniu mleka ściągnąć łyżką najmocniej spienioną piankę, a następnie resztę przelać do dzbanka na mleko. Z tak przygotowanym mlekiem możemy już puścić wodze fantazji i próbować swoich sił w technice zdobienia powierzchni espresso.
Pod względem czasu wygrał ekspres ciśnieniowy z wbudowaną dyszą do spieniania mleka. Wymaga on jednak specjalistycznej obsługi. Przygotowanie spienionego mleka w spieniaczu Bialetti, za pomocą urządzenia ręcznego, czy z udziałem praski zajmuje podobną ilość czasu. Jednak w przypadku Bialetti MKF02 możemy czas, gdy urządzenie pracuje, przeznaczyć na przygotowanie czarnego napoju, co z kolei znacząco skraca całość przygotowywania mlecznej kawy. Jest to zdecydowany plus w porannym przygotowywaniu kawy w tygodniu roboczym.
Wiesz już, jak spienić mleko do kawy? Czas na testy
Spieniacz Bialetti o wdzięcznej nazwie MKF02 to bezprzewodowa konstrukcja przypominająca wyglądem mały czajnik. Główną część urządzenia stanowi dzbanek z tworzywa sztucznego, wewnątrz wyłożony powłoką, która zapobiega przywieraniu do niej mleka. W zestawie znajdziemy stację dokującą wyglądającą jak podstawa czajnika na wodę oraz pokrywkę urządzenia.
Spieniacz dysponuje dwoma programami, których wybór odbywa się poprzez umieszczenie w środku urządzenia jednej z dwóch dostępnych w zestawie końcówek. Drugą końcówkę można przechowywać w pokrywce spieniacza. Końcówka ze spiralą odpowiada za spienianie i podgrzewanie mleka oraz umożliwia przygotowanie maksymalnie 150 ml mleka na raz. Druga dołączona końcówka – plastikowa, odpowiada za samo podgrzewanie mleka. Przy tej końcówce można przygotować maksymalnie 300 ml ciepłego mleka. Wewnątrz urządzenia została wytłoczona skala dotycząca bezpiecznego poziomu cieczy (minimalnego i maksymalnego) w odniesieniu do każdego z trybów pracy.
Czas przygotowania mleka zależy od jego ilości w urządzeniu (150 ml do spieniania, bądź 300 ml do podgrzewania) oraz od samej temperatury mleka.
Jak prezentują się wyniki pracy urządzenia? Jak spienić nim mleko?
Przy mleku z lodówki o temp. 5°C, spienianym w pomieszczeniu o temp. 20°C, podgrzanie 300 ml mleka zajęło 2 minuty i 45 sekund, a spienienie 150 ml zajęło 1 minutę i 40 sekund.
Gdy do spieniania użyłem mleka o temperaturze pokojowej, czas uległ zmniejszeniu. Mleko o temp. 20°C, spieniane w pomieszczeniu o temp. 20°C udało się podgrzać, w ilości 300 ml, w 1 minutę i 50 sekund oraz spienić, w ilości 150 ml, w czasie 1 minuty i 15 sekund.
Urządzenie za każdym razem pozwalało na otrzymanie mleka o temperaturze 60°C (+/- 1°C), co umożliwia otrzymanie powtarzalnego w strukturze mleka odpowiednego do łączenia z espresso.
Przy uwzględnieniu równoczesnego przygotowania kawy w kawiarce, podczas spieniania mleka, cały czas potrzebny na zrobienie kawy, wraz z mieleniem ziaren w młynku ręcznym, wyniósł niecałe 5 minut!* Wynika z tego, że spieniacz elektryczny Bialetti może być idealnym towarzyszem podczas stresujących, bo zbyt krótkich, poranków.
*Przy wlaniu gorącej, ale nie wrzącej wody do dolnego zbiornika kawiarki, zgodnie z zaleceniami z tego artykułu.
Czyszczenie urządzenia
Należy pamiętać o odpowiednim czyszczeniu urządzenia po spienianiu mleka. Właściwie wszystko, co ma kontakt z mlekiem – od ręcznego spieniacza po profesjonalne dysze w ekspresach ciśnieniowych – należy wyczyścić najszybciej, jak to jest możliwe. Długie zwlekanie z czyszczeniem może pozostawić niechciany zapach nabiału i stanowić odpowiednie siedlisko do rozwoju bakterii. W przypadku spieniacza elektrycznego sprowadza się to do nalania do niego wody i włączenia urządzenia jak przy zwykłym spienianiu mleka. Później wycieramy całość do sucha.
Napoje roślinne zamiast mleka
Poza mlekiem krowim możemy stosować „zabielacz” z szerokiej gamy mlek roślinnych. Właściwie nie są to mleka a napoje roślinne. Sojowe, kokosowe, owsiane, ryżowe, orkiszowe, migdałowe, z orzechów laskowych, z orzechów nerkowca, z żółtego grochu – to tylko jedne z wielu propozycji smaków z ciągle rozrastającej się rodziny wegańskich odpowiedników krowiego mleka. Napój roślinny powstaje jako ekstrakt z roślin strączkowych, zbóż, orzechów czy nasion, który jest rozcieńczony w wodzie. Żadna z jego wersji nie zawiera dzięki temu laktozy ani cholesterolu. Wiele z nich można dodawać do kawy. Niektóre udaje się spieniać lepiej, niektóre gorzej, bywają takie, że wcale nie da się ich spieniać (tutaj wiele zależy od konkretnego produktu, jego składu i bazowego składnika). Jednak najlepiej spieniającym się „mlekiem” roślinnym będzie sojowe, ze względu na zbliżoną ilość białka do mleka krowiego. Dostępna jest specjalna wersja mleka owsianego, która spienia się podobnie jak mleko krowie. Napój migdałowy słabo połączy się z kawą, co więcej, może się w niej rozwarstwiać, co będzie wyglądało nie do końca atrakcyjnie. Kokosowe czy laskowe, ze względu na małą ilość białka, również nie spienią się odpowiednio, ale smakowo są w stanie zastąpić syrop dodawany do kawy. Ryżowe jest najbardziej wodniste z napojów roślinnych i nie będzie dobrym wyborem do kawy. Warto jednak czasem zastanowić się nad poświęceniem kremowej i spienionej tekstury dla dobrego smaku. Więcej o roślinnych odpowiednikach mleka przeczytasz w artykule „Rudej”: Co zamiast mleka do kawy?
Czas potrzebny na spienienie bądź podgrzanie napojów roślinnych nie różnił się znacząco od przygotowania w urządzeniu mleka krowiego. Różnice były w granicach 5 sekund.
W elektrycznym spieniaczu Bialetti udało mi się przygotować najlepsze kakao jakie sam sobie zrobiłem w życiu! Posmakuje ono zwłaszcza wielbicielom smaków bounty. Jak je zrobić? W urządzeniu przygotowujemy mleko kokosowe przy użyciu końcówki do podgrzewania. Przelewamy gotowy napój do wybranego kubka bądź szklanki. Następnie wsypujemy kakao: rozpuszczalne – bezpośrednio dodajemy do mleka, tradycyjne – najlepiej wcześniej rozrobić w małej ilości wrzątku. Całość łączymy i mieszamy. Wychodzą zdrowe pychotki!
Spienianie mleka – podsumowanie
Dla kogo jest spieniacz Bialetti? U kogo się sprawdzi? Warto odkładać do skarbonki na spieniacz elektryczny? Jeśli jesteś osobą, która lubi kawy mleczne i często spienia mleko to takie urządzenie może być prawdziwym „time saving” kawowym sprzętem w twojej kuchni. Przyda się też do podgrzewania mleka chociażby do wieczornych płatków czy do porannego kakao. Jeśli twój świat jest jak kraina mlekiem płynąca (lub chcesz, żeby taki był) to spieniacz pozwoli na szybsze przygotowanie powtarzalnych napojów na bazie mleka, czy to krowiego, czy to wersji roślinnej. Jeśli natomiast wolisz kawę czarną jak noc, a na widok mleka uciekasz jak przed zjawą to… zapewne nie czytasz tego artykułu.
