Bulletproof coffee zyskała w ostatnich latach dużą popularność. Ten termin możemy spotkać na wielu blogach i forach związanych ze zdrowym trybem życia, czy w magazynach sportowych. Przepis jest prosty – wystarczy zaparzyć kawę, dodać łyżeczkę masła oraz olej MCT lub olej kokosowy. Ta kombinacja ma za zadanie dostarczyć nam mocnego zastrzyku energii, dlatego zalecane jest spożywanie jej z rana lub przed zaplanowanym treningiem. Można też doczytać, że kawa bulletproof zmniejsza apetyt i sprzyja utracie wagi. Czy rzeczywiście znaleziono napój o magicznych właściwościach, który mógłby zrewolucjonizować sposób podawania naszego codziennego kubka kawy? Sprawdźcie, czym charakteryzuje się kawa kuloodporna.
Bulletproof coffee – kilka słów historii na początek
Co to jest kawa kuloodporna? Aby lepiej zrozumieć ten temat, warto poznać genezę bulletproof coffee, a tym samym przybliżyć sylwetkę Dave’a Asprey’a. Jest to amerykański przedsiębiorca i pisarz, który podczas podróży do Tybetu spróbował kawy podanej z masłem i mlekiem jaka. Zainspirowany długowiecznością lokalnych mnichów oraz efektem zaobserwowanym na sobie, przywiózł zmodyfikowany przepis do Stanów, gdzie zaczął propagować spożywanie kawy znanej nam już jako bulletproof coffee. Po sukcesie i zainteresowaniu tym przepisem założył spółkę Bulletproof inc., która do tej pory zajmuje się sprzedażą produktów mających poprawiać nasze zdrowie, wydłużać czas życia oraz wspierać w utracie wagi. Powstała również dieta bulletproof, opierająca się na restrykcyjnych zasadach i raczej rzadko na co dzień spotykanych zwyczajach żywieniowych. Dave Asprey to także pasjonat biohackingu, czyli nurtu opierającego się na szukaniu niestandardowych sposobów na poprawienie zdrowia i wydajności organizmu.
Kawa z masłem – czy to dobre połączenie?
Rewolucyjne metody w dietetyce są ważne, ale czy zawsze skuteczne? W tym miejscu pojawia się wiele wątpliwości, gdyż żadna z tez postawionych przez Dave’a Asprey’a nie została potwierdzona naukowo. Opierają się one tylko i wyłącznie na obserwacji ciała. Badania pokazują, że restrykcyjne diety wcale nie przynoszą długotrwałych efektów w kwestii zrzucania zbędnych kilogramów. Efekt jo-jo, czyli wahania naszej wagi, są obciążające dla organizmu i mogą być szkodliwe dla gospodarki hormonalnej. W dietetyce ważne jest wprowadzanie drobnych zmian w dłuższym odstępie czasowym. To one sprzyjają wyrabianiu nowych nawyków i w efekcie dają znaczne lepsze rezultaty. Nagłe zmiany w diecie zazwyczaj są dużym wyzwaniem i po krótkim czasie są porzucane na rzecz wyrobionych już błędnych nawyków. Nie zaleca się więc wprowadzania radykalnych zmian, które mogłyby zniechęcać nas do utrzymania diety. Do dziś nie znaleziono też magicznej metody, która za nas będzie wykonywać pracę i sprawiać, że stracimy kilogramy bez większego wysiłku, chociaż taka koncepcja brzmi świetnie.
Brzmi świetnie i dlatego wiele osób wierzy, że kawa kuloodprona i jej podobne wynalazki mogą być skuteczne. Jak więc wygląda skład takiego napoju i co mówi o nim nauka? Co to kawa kuloodporna w praktyce?
Kawa kuloodporna – właściwości
Bulletproof coffee to kawa z olejem MCT i masłem. Masło, niezależnie w jakiej formie podane i z czym komponowane, zawsze będzie masłem. Jego negatywne skutki na zdrowie przy spożyciu w większej ilości są dobrze znane. Bogate w tłuszcze nasycone masło rzeczywiście da nam dawkę kalorii i może teoretycznie pobudzić, natomiast istnieje wiele znacznie zdrowszych sposobów na pobudzenie czy podbicie kaloryczności, które jednocześnie nie będą nam podwyższać cholesterolu, jak kawa z masłem. Czym w takim razie jest olej MCT? Skrót ten pochodzi od medium-chain triglycerides, czyli średniołańcuchowych kwasów tłuszczowych. Są one metabolizowane w trochę inny sposób, niż inne tłuszcze, przez co łatwiej się trawią. Mówi się, że mogą zwiększać uczucie sytości oraz wydatek energetyczny, co sugeruje, że korzystnie wpływają na masę ciała. W ostatnich latach powstało parę badań wspierających tę tezę, stąd pewnie pomysł dodawania ich również do kawy.
Najczęstszym przykładem takiego oleju jest olej kokosowy i to on króluje w przepisach na bulletproof coffee. Podobnie jak kuloodporna kawa zabłysnęła w mediach, tak i olej kokosowy zaczął być masowo propagowany jako zastępca wszystkich tłuszczy. Na jego bazie powstaje już wiele produktów promowanych jako zdrowsze zamienniki i wciąż mówi się o jego pozytywnym wpływie na zdrowie i sprzyjaniu utracie masy ciała. Niestety muszę Was zawieść – nauka wskazuje, że może być zupełnie odwrotnie. Po pierwsze, jego kwalifikacja jako olej MCT jest sporna. Olej kokosowy posiada w sobie duże ilości kwasu laurynowego, który mimo technicznej budowy jest zaliczany do kwasów średniołańcuchowych – to zaciera się z kwasami długołańcuchowymi. Z tego powodu jego trawienie nie odbywa się w sposób uproszczony. Oprócz kwasu laurynowego znajdują się w nim też kwasy nasycone, odpowiedzialne za rozwój wielu chorób układu krwionośnego. Nie możemy więc tutaj mówić o skróconej drodze trawienia, pozytywnym wpływie na uczucie sytości, czy też ewentualny spadek wagi, gdyż metabolizm oleju MCT i oleju kokosowego różnią się od siebie. Dodatkowo olej kokosowy podnosi stężenie cholesterolu we krwi i może zaburzać gospodarkę lipidową w organizmie. Zaleca się więc spożywanie oleju kokosowego tylko w niewielkich ilościach. Znacznie lepiej sprawdzają się tutaj źródła nienasyconych kwasów tłuszczowych np. oliwa z oliwek.
Podsumowując: nie ma podstaw naukowych, które mogłyby poprzeć pozytywne właściwości bulletproof coffee. Osoby z podwyższonym już cholesterolem powinny unikać tego sposobu podawania kawy. Pamiętajmy, że przepis na kawę kuloodporną pochodzi od społeczeństwa mieszkającego w Tybecie, którego styl i warunki życia diametralnie różnią się od naszego, więc nie do końca może być naszą grupą kontrolną. Jeśli jednak lubisz kokosowy posmak lub kawę w takim wydaniu – nikt tego nie broni. Pamiętajcie, że kawa ma przede wszystkim Wam smakować. Taki dodatek możemy traktować tak samo, jak smakowe syropy dodawane do latte. Jeśli jednak szukacie zastrzyku energii to zamiast kawy z masłem polecamy wybrać kawę dobrej jakości, oczywiście w towarzystwie zdrowej diety.
Bibliografia:
- Youtube “Dave Asprey on his Bulletproof Coffee, Losing 100 Pounds & Life Hacks“ – https://www.youtube.com/watch?v=JTuc5kCuOwM&ab_channel=ChaseJarvis
- Psychological Consequences of Food Restriction – https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0002822396001617
- Coconut oil – a nutty idea? https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/nbu.12188
- Coconut oil consumption and cardiovascular risk factors in humans – https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26946252/
Co to za kubki?