Kawa jak wino – często można spotkać się z takim stwierdzeniem. Skąd ono się bierze? Nawet najbardziej początkujący entuzjaści wina słyszeli o szczepach i ich wpływie na smak trunku. Odmiany kawy także są bardzo istotne i determinują jej smak.
O tym jakie gatunki kaw wyróżniamy, oraz które z nich są najpopularniejsze na świecie, dowiaduje się najczęściej już początkujący pasjonat kawy. Dwa najpowszechniejsze gatunki kawy to Arabica i Robusta. Stanowią one większość światowych upraw kawy. Ta pierwsza – szlachetna i wymagająca, oraz zdecydowanie wyższej jakości (wszystkie kawy specialty to właśnie ziarna z gatunku Arabica). Druga z nich – Robusta – jest to kawa mniej wymagająca podczas uprawy, ale jednocześnie gorszej jakości.
Skoro wstęp mamy za sobą, pójdźmy dalej: gatunki kawy, jak wiele innych roślin w przyrodzie, mają swoje odmiany. W tym artykule przybliżymy Wam najpopularniejsze odmiany Arabiki – tak, żeby zaopatrując się w kawę specialty podejmować jeszcze bardziej świadome decyzje.
Odmiany kawy, czyli co to varietal
Szczepy, a właściwie odmiany botaniczne kawy (ang. varietal) to jedna z podstawowych klasyfikacji botanicznych kawowca. Wybór odpowiedniego varietala dla lokalizacji upraw to kluczowa i niełatwa decyzja. Odmiany kawy w połączeniu z odpowiednim terroir składają się na bogactwo nut smakowych wyczuwalnych w naszej filiżance.
Każdą z odmian kaw charakteryzuje odmienny profil sensoryczny, zdolność do adaptacji w danych warunkach uprawy, odporność na szkodniki czy wreszcie wydajność. Z tego też powodu w konkretnych lokalizacjach uprawia się tylko poszczególne, charakterystyczne odmiany botaniczne kawy dające najlepsze efekty. Oto najpopularniejsze odmiany kawy, z którymi możesz spotkać się w paczce ziaren jakości specialty.
Najpopularniejsze odmiany ziaren kawy
Typica: najstarsza odmiana botaniczna arabiki. Odkryta w Jemenie, stamtąd przeniesiona do Indii, a następnie w inne części świata. Powstała drogą spontanicznej mutacji, a nie działań człowieka. Słodka, czysta i o dużym body.
Ethiopian heirloom: mieszanka różnych varietali, charakterystycznych dla Etiopii. Ze względu na system produkcji kawy w tym kraju, bardzo trudno jest o ziarna jednej odmiany botanicznej, niemal zawsze będą to mieszanki różnych odmian składających się na konkretne terroir.
Bourbon: jeden z najpopularniejszych varietali na świecie. Również wykształcił się naturalnie, drogą mutacji. Posiada liczne odmiany jak yellow, orange oraz red bourbon. Delikatny, słodki i kompleksowy stał się ikoną smaku czarnego naparu na całym świecie. Wymagający w uprawie, lecz efekt wart jest wysiłku.
Caturra: mutacja bourbonu, ziarna tej odmiany kawy słyną z rześkiej kwasowości i delikatnego body. Niższa słodycz i czystość w filiżance niż u poprzednika. Początkowo uprawiany w Brazylii, następnie przeniesiony do Kostaryki, Kolumbii i Nikaragui.
Pacamara: nuty cytrusów, kwiatów i świetny balans tworzą zazwyczaj wspaniały profil w filiżance ziaren tej odmiany. Najwyższa jakość tego gatunku kawy zazwyczaj idzie w parze z najwyższą wysokością upraw.
SL28: efekt prac naukowców zatrudnionych przez kenijski rząd w latach ’30. XX wieku. Ich celem było stworzenie odmian kawy o dużej wydajności i wysokiej jakości. O ile to pierwsze nie do końca się udało, o tyle jakość tych kaw to najwyższa półka. Żywa, intensywna kwasowość, słodycz i kompleksowy profil od lat cieszą się niesłabnącą popularnością dającą kawom z Kenii szczególne miejsce na rynku.
SL34: kolejna z odmian stworzonych drogą eksperymentów laboratoryjnych w Kenii. Od poprzedniczki różni się wyższym body i nieco innym profilem smakowym. To tylko jedna z wielu odmian typu ‘SL’ uprawianych w Kenii.
Geisha: w ostatnich latach ten varietal stał się wyznacznikiem najwyższej jakości. Niesamowicie kompleksowe, pełne nut owoców tropikalnych, cytrusowych, akcentów kwiatowych, czy wreszcie śliwek i czekolady. Kawy tej odmiany rosnące w Panamie osiągają rekordowe ceny na aukcjach i są dla wielu baristów kluczem do sukcesu na mistrzostwach świata. Coraz częściej próbuje się uprawiać tę odmianę kawy w innych państwach, na przykład Kolumbii.
Powyższe zestawienie rodzajów ziaren kawy to zaledwie wierzchołek góry lodowej jaką tworzą rozmaite odmiany botaniczne kawowca. Ich liczba ciągle wzrasta w wyniku intensywnych prac na plantacjach i w laboratoriach, a wszystko to ma na celu dostarczenie większej ilości wspaniałych ziaren, które będą cieszyć nas każdego dnia. Aby nauka nie poszła w las, przy zakupach różnych rodzajów ziaren kawy jakości specialty sprawdźcie, czy na etykiecie są podane odmiany kawy i na własnym języku przekonajcie się o różnicach! Te gatunki kawy ziarnistej znajdziecie zarówno w kawach pod metody alternatywne jak i w wielu dobrych kawach pod espresso.
