Kawa pozbawiona kofeiny lub o niższej jej zawartości, staje się coraz bardziej prężną kategorią. Można pić ją o każdej porze bez obaw o jakość snu, jest także dobrym zamiennikiem tradycyjnej kawy dla osób z dużą wrażliwością na pobudzenie, wysokim ciśnieniem, czy innymi predyspozycjami do niższego spożywania kofeiny.
Definicja kawy bezkofeinowej
Kawa bezkofeinowa, jak nazwa wskazuje, to określenie dla ziaren z kawy, z których usunięto znaczną zawartość kofeiny. Proces dekofeinizacji pozwala cieszyć się bogatym smakiem i aromatem kawy pozbawionej stymulującego efektu kofeiny. Kawa bezkofeinowa zyskuje na popularności wśród konsumentów, którzy starają się ograniczyć swoje spożycie kofeiny lub całkowicie jej unikają z powodów zdrowotnych lub z racji osobistych preferencji.
Prognozuje się, że do roku 2031 rynek kawy bezkofeinowej przekroczy wartość 14.83 miliardów dolarów. W okresie post pandemicznym spożywanie kawy w kawiarniach i restauracjach zostało w dużej mierze zastąpione przez przygotowywanie jej w domu. Konsumenci szukają w internecie przepisów na przyrządzanie blendów kawy half-caff (mieszanka kawy zwykłej i bezkofeinowej w proporcji 50/50). Trendy te przyczyniają się do rozwoju rynku kawy bezkofeinowej.
Historia kawy bezkofeinowej
Podróż kawy bezkofeinowej rozpoczęła się na początku XIX wieku, gdy niemiecki chemik Friedlieb Ferdinand Runge jako pierwszy zidentyfikował i wyodrębnił kofeinę. Jednakże dopiero na początku XX wieku Ludwig Roselius, niemiecki kupiec, przeprowadził pierwszy proces dekofeinizacji, który odniósł komercyjny sukces. Jego przypadkowe odkrycie na statku wiozącym namoczone ziarna kawowca poskutkowało opracowaniem metod, które do ekstrakcji kofeiny wykorzystywały takie rozpuszczalniki jak benzen.
Chociaż oczekuje się, że Europa będzie dominować na rynku pod względem najwyższego udział w przychodach, szacuje się, że tempo generowania przychodów na rynku południowoazjatyckim będzie rosło w szybkim tempie. Vidya Coffee – indyjski dostawca zielonej kawy na rynki zagraniczne – zyskuje uznanie w zakresie kawy bezkofeinowej spełniającej wymogi prawa europejskiego.
Metody dekofeinizacji
Obecnie wykorzystuje się kilka metod dekofeinizacji, z których każda ma swój własny zestaw procesów i wyników:
- Metody rozpuszczalnikowe: to metody oparte na stosowaniu chemicznych rozpuszczalników, takich jak chlorek metylenu lub octan etylu do ekstrakcji kofeiny z ziaren kawy. Chociaż metody te są skuteczne, pojawiają się wątpliwości dotyczące zmiany smaku kawy i wpływu na zdrowie.
- Metody wodne: to procesy, takie jak Swiss Water i Mountain Water, wykorzystują wodę do usunięcia kofeiny z ziaren, co zachowuje walory smakowe kawy. Te metody zyskują na popularności z powodu naturalnego podejścia i minimalnego wpływu na środowisko.
- Metody innowacyjne: Takie techniki jak proces CO2 czy sugarcane, oferują bardziej naturalne alternatywy, wykorzystując do dekofeinizacji kawy dwutlenek węgla lub octan etylu uzyskany z trzciny cukrowej. Celem tych metod jest zachowanie nienaruszonego smaku kawy przy jak najmniejszym wpływie na środowisko.
Oblicza się, że rynek kawy bezkofeinowej osiągnie wartość 7,9% CAGR. Potrzeba stworzenia bezpieczeństwa żywieniowego w przyszłości jest coraz większa. Interesariusze obserwują zmianę w postrzeganiu konsumentów w kierunku genetycznego różnicowania ziaren kawy, ponieważ procesy oparte o dwutlenek węgla, olej kawowy czy wodę także zawierają octan metylu lub chlorek etylenu. Te procesy nie tylko pozbawiają kawę kofeiny, ale także ekstrahują lub zmieniają inne związki chemiczne, które odpowiadają za fantastycznie złożony smak kawy oraz jej korzyści zdrowotne.
Odmiany niskokofeinowe
Poza kawą pozbawianą kofeiny z użyciem powyższych metod, istnieją także odmiany kawy naturalnie niskokofeinowe. Należą do nich:
- Laurina z Ameryki Środkowej i Brazylii, o której więcej piszemy w tym artykule
- Aramosa z Ameryki Środkowej i Brazylii
- Lancifolia z Madagaskaru
- Racemosa z Republiki Południowej Afryki i Zimbabwe
Odmiany te zawierają od 0,3-0,7% kofeiny, gdzie Arabika zawiera około 1,8% tego związku.
Metody dekofeinizacji przyjazne dla środowiska
Liderem w wyniku poszukiwania zrównoważonych i przyjaznych dla środowiska metod dekofeinizacji stały się procesy wodne. Przykładowo, w procesie Swiss Water stosuje się wyłącznie wodę i aktywne filtry węglowe, bez chemicznych rozpuszczalników. Podobnie proces Mountain Water wykorzystuje czystą wodę pozyskiwaną z naturalnych źródeł, co ogranicza wpływ na środowisko.
Co więcej, coraz bardziej powszechne na rynku kawy bezkofeinowej staje się wdrażanie genetycznej odmiany bezkofeinowych ziaren kawy. Nie tylko eliminuje to konieczność dekofeinizacji, ale również pomaga zachować naturalny smak i skład chemiczny ziaren.
Zalety i wady dekofeinizacji kawy
Zalety:
- Pozwala cieszyć się kawą bez pobudzającego działania kofeiny.
- Poszerza rynek, który może odpowiadać na indywidualne preferencje lub potrzeby osób z problemami zdrowotnymi.
- Oferuje szeroką gamę opcji dla konsumentów, w tym kawę bezkofeinową specialty.
Wady:
- Niektóre metody mogą zmieniać profil smakowy kawy.
- Kawa bezkofeinowa może być nieco droższa z powodu dodatkowej obróbki.
- Wypalanie ziaren bezkofeinowych może być wyzwaniem, dając niespójne efekty.
Podsumowanie i przyszłość
Rynek kawy bezkofeinowej jest gotowy na dalszy wzrost, przy czym Europa jest liderem pod względem wartości rynkowej, a w regionach takich jak Azja Południowa obserwuje się gwałtowną ekspansję. Zmiana w kierunku opcji organicznych i certyfikowanych przez Fairtrade odzwierciedla preferencje konsumentów dla zrównoważonych i etycznie pozyskiwanych produktów. Oczekuje się, że wzrost popytu na produkty organiczne i bez GMO w połączeniu z tendencją konsumentów do zdrowszego trybu życia będą napędzać wzrost rynku.
Potencjalne trendy na najbliższe lata:
- Innowacyjne metody dekofeinizacji: nieustające badania i rozwój technik dekofeinizacji prawdopodobnie doprowadzą do powstania bardziej skutecznych i przyjaznych dla środowiska metod.
- Personalizacja: wraz z rosnącą popularnością kultury picia kawy specialty, konsumenci mogą szukać spersonalizowanych opcji dekofeinizacji, które będą odpowiadać ich indywidualnym preferencjom.
- Skupienie na zdrowiu i kulturze wellness: ponieważ dla konsumentów priorytetem jest zdrowie i poczucie dobrostanu, może wzrosnąć popyt na kawę bezkofeinową o dodatkowych korzyściach zdrowotnych lub wzbogaconej o składniki funkcjonalne.
- Zrównoważone inicjatywy: konsumenci są coraz bardziej świadomi wpływu, jaki mają na środowisko.
